فرآیند حذف میکرو اورگانیسم های بیماری زا از آب و فاضلاب توسط یک عامل خارجی را گندزدایی و یا ضد عفونی کردن آب و فاضلاب می‌نامند. با توجه به اینکه در خروجی از تصفیه خانه های آب به احتمال فراوان عوامل بیماری زا از قبیل باکتری، ویروس و تخم انگل وجود دارد لذا به کمک پکیج کلرزن این عوامل را از بین می‌برند تا آبی سالم و عاری از عوامل بیماری زا در دسترس قرار گیرد.
دستگاه کلرزن و کلریناتور مایع جزو پر کاربردترین و پر فروش ترین محصولات شرکت مهندسی آب سازه می باشد. قیمت پکیج تزریق کلر بر اساس میزان دوزینگ، ابعاد مخزن کلر، نوع کاربری و غیره می تواند متفاوت باشد. از پکیج تزریق کلر می توان در پکیج تصفیه فاضلاب و آب شیرین کن صنعتی استفاده کرد. در ادامه به انواع شیوه های ضدعفونی، کاربرد کلر زن، مزایا، معرفی مشخصات فنی و تجهیزات دستگاه تزریق کلر پرداخته ایم.
دستگاه کلرزن یا کلریناتور مایع چیست؟
با توجه به اثرات مخرب کلر بر سلامتی انسان و قابلیت اشتعال و انفجار آن و همچنین سمی بودن شدید کلر استفاده و تزریق کلر می بایست با پکیج کلر زنی صورت گیرد. در کلریناتور از طریق پمپ تزریق یا دوزینگ پمپ، کلر وارد محلول می شود. در این روش از انواع کلر به صورت کلر مایع (آب ژاول) و یا پودری (هیپو کلریت کلسیم) جهت تزریق به آب مصرفی استقاده می شود. به صورت خلاصه کلریناتور مایع یک پکیج کلرزن اتوماتیک برای افزودن کلر به آب آشامیدنی به منظور ضدعفونی آب می باشد.
بیشتر بخوانید: کاربردهای آب ژاول (هیپوکلریت سدیم) در تصفیه آب و فاضلاب
تجهیزات ساخت کلریناتور مایع
یک پکیج کلر زن شامل اجزای مختلفی می باشد. در کلریناتور، کلر مایع از طریق پمپ تزریق یا دوزینگ پمپ به آب تزریق میشود. بسیاری از مواد شیمیایی مثل هیپوکلرید سدیم و کلسیم به حالت مایع بوده و برای تزریق این مواد به آب از هیپوکلریناتور استفاده میشود. به صورت استاندارد گروه صنعتی آب سازه در ساخت سیستم کلریناتور مایع خود از اجزای کلر زن زیر استفاده می کند.
- پمپ تزریق کلر: استفاده از بهترین پمپ های تزریق از برندهای برتر اروپای غربی مانند: PROMINENT، EMEC، ETATRON، INJECTA، SEKO و…
- مخزن پلی اتیلن مطابق با آب مصرفی: مخازن پلی اتیلن با کیفیت با گرید آب آشامیدنی
- گیربکس و الکتروموتور
- شفت استیل یا فلزی با پوشاننده پلی اتیلن جهت جلوگیری از خوردگی به وسیله کلر
- تابلو برق تجهیز شده به تایمر اتوماتیک همزن از برندهای اشنایدر فرانسه و یا هیوندایی کره جنوبی
- لوله کشی و اتصالات از جنس PVC
- شاسی استنلس استیل و یا کربن استیل با پوشش مناسب رنگ اپوکسی
- آنالایزر و ORP متر جهت اندازه گیری کلر باقیمانده در آب
کاربرد دستگاه کلرزن مایع
از پکیج تزریق کلر می توان در بخش های مختلف صنعتی به منظور ضدعفونی کردن در تصفیه آب و فاضلاب می توان استفاده کرد. در ادامه کاربردهای دستگاه کلر زن در بخش های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
ضدعفونی کردن آب استخر به کمک کلریناتور
امروزه استخر ها به یک بخش مهمی از صنعت تفریحی تبدیل شده اند. با توجه به ارتباط مستقیم اب با انسان در استخر ها ضدعفونی کردن آب استخر امری ضروری است. دستگاه کلرزن اتوماتیک بهترین گزینه برای ضدعفونی کردن آب استخر است. با توجه به حجم استخر می توان غلظت تزریق کلر استخر به درون آب را تنظیم کرد. به این ترتیب از بروز مشکلاتی از قبیل حساسیت به کلر استخر و یا شیوع عوامل بیماری زا جلوگیری می شود.
تزریق کلر بصورت مایع و مواد شیمیایی در قسمت خروجی فاضلاب
استفاده مجدد از پساب تصفیه شده پکیج تصفیه فاضلاب به منظور آبیاری زمین های کشاورزی و یا فضای سبز یکی از اهداف تصفیه فاضلاب می باشد. وجود عوامل بیماری زا و پاتوژن ها در پساب خروجی ممکن است در نهایت منجر به وارد آمدن آسیب های جدی به زمین شود. بنابراین در خروجی فاضلاب از یک دستگاه تزریق کلر استفاده می شود. این سیستم با توجه به دوز تعیین شده می تواند به طور کامل تمامی ویروس های موجود در خروجی پساب را حذف کند.
سایر کاربردهای دستگاه تزریق کلر
- تزریق نمودن اسید برای جلوگیری از گرفتن مبدل های حرارتی
- کلرزنی سردخانه ها
- حوضچه های آب پرورش آبزیان و حذف هر گونه میکروارگانیسم ها و جلو گیری از بوجود آمدن جلبک و قارچ در محل هایی که آب بصورت راکد می باشد.
- آب شیرین کن صنعتی
- پکیج تصفیه فاضلاب
مزایای استفاده از کلریناتور مایع
- گندزدایی آب و فاضلاب
- باکتری ها و ویروس ها را تا حد بی خطر کاهش می دهد.
- رشد موجودات دریایی و رشد لجن و جلبک در آب را کنترل می کند.
- در دسترس بودن کلر و سهولت در کاربرد.
- کلر نسبت به مواد گند زدا یا ضد عفونی کننده دیگر قیمت مناسب تری دارد.
- تهیه کلر ساده تر از سایر مواد ضدعفونی کننده می باشد.
- استفاده ازدستگاه کلر زن بسیار ساده می باشد و نیاز به اپراتور حرفه ای ندارد.
- فاضلاب و پساب های صنعتی و سیستم های خنک کننده آب را ضد عفونی می کند.
- حضور باکتری و ویروس را به سطح ایمن کاهش می دهد.
- پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهرها و صنایع را گندزدایی می کند.
- ارگانیسم های دریایی و رشد لجن را سیستم های تغذیه شده با آب دریا کنترل می کند.
- کاهش COD در هضم فاضلاب شناور و فیلترهای لجن.
- سیانیدها و سایر مواد شیمیایی قابل اکسیداسیون را در فرایند تصفیه آبهای صنعتی از بین می برد.
کلر چیست؟
عنصر کلر که گازی زرد رنگ متمایل به سبز می باشد از عناصر شیمیایی جدول تناوبی مندلیف بوده و با نماد شیمیایی Cl شناخته می شود. عدد اتمی عنصر کلر ۱۷ و عدد جرمی آن تقریبا ۳۵ است. عنصر کلر از هالوژن ها بوده و در گروه ۱۷ و تناوب سوم از جدول تناوبی مندلیف جای گرفته است. از خواص عنصر کلر می توان به خاصیت اکسایش شدید، بوی بسیار بد و سمی بودن آن اشاره نمود. اما ترکیبات عنصر کلر در طبیعت به وفور دیده می شوند.
نمک طعام (NaCl) نام ترکیبی از عنصر کلر است. به دلیل پیوند ضعیف دو اتم کلر با یکدیگر، این عنصر بسیار واکنش پذیر است. از اصلی ترین موارد مصرف عنصر کلر می توان به تصفیه و گند زدایی آب اشاره نمود. این خاصیت به دلیل تولید اسید هیپوکلرو HOCL در واکنش کلر با آب است. اسید هیپوکلرو یا کلر آزاد در حمله به میکروب ها و پاتوژن های آب قدرت بسیار بالایی داشته و به همین دلیل در کمترین زمان قادر به حذف آنهاست.
خواص عنصر کلر
خواص عنصر کلر مانند دیگر عناصر جدول تناوبی بسیار زیاد و بسیاری هم شناخته شده است. کلر دارای ویژگی ها و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متعدد است. در مصرف و کاربرد این ماده باید به خواص انواع کلر توجه نمود. در ادامه به برخی از ویژگی و خواص انواع کلر اشاره شده است.
- بسیار ناپایدار است. بنابراین باید در نگهداری آن نهایت دقت به عمل آید.
- خاصیت اکسید کنندگی این ماده بسیار بالا است. به همین دلیل خاصیت میکروب زدایی بالایی دارد.
- این ماده بسیار بد بو و گازی با رنگ زرد متمایل به سبز است.
- توجه شود که گاز کلر، گازی سمی است. بنابراین کاربرد این ماده در محیط های بسته می تواند منجر به خفگی و مشکلات سیستم تنفسی شود.
- نقطه جوش این ماده منفی ۳۴ درجه سانتی گراد است. بنابراین می توان آن را با قرار دادن در محیطی که فشار بیشتر از اتمسفر دارد به مایع تبدیل نمود.
- واکنش پذیری این ماده بسیار بالا بوده و به راحتی با مواد آلی واکنش می دهد.
مهمترین روش های گندزدایی در تصفیه آب و فاضلاب
روش های مختلفی برای گند زدایی در تصفیه آب و فاضلاب وجود دارد. متداول ترین روش های ضدعفونی استفاده از
- پکیج تزریق کلر
- ازن ژنراتور
- پکیج تزریق مواد شیمیایی
- و استفاده از لامپ اشعه فرابنفش UV می باشد.
انواع کلر در پکیج تزریق کلر
هیپوکلریت سدیم یا آب ژاول
آب ژاول که با نام علمی هیپوکلریت سدیم (Sodium Hypochlorite) شناخته میشود، از اصلی ترین ترکیبات کلر (کلر مایع) می باشد که در مصارف خانگی و صنعتی استفاده میشود. این ترکیب دارای خاصیت گندزدایی و سفید کنندگی بسیار بالایی بوده و می توان در صنایع مختلف نیز از آن استفاده نمود. برای بهبود واکنش پذیری هیپوکلریت سدیم با آلودگی های موجود در آب، بهتر است pH کاهش داده شود.
لازم به ذکر است که آب ژاول یا وایتکس منجر به کاهش pH می گردد و برای استانداردسازی خاصیت اسیدی و قلیایی آب لازم است پس از انجام فرآیند تصفیه و ضدعفونی، مقدار pH افزایش پیدا کند. در میان سایر انواع کلر هیپوکلریت سدیم به صورت مایع تولید می گردد و استفاده از آن بدون دستکش و ماسک بسیار خطرناک خواهد بود.
آب ژاول یا هیپوکلریت سدیم را می توان با استفاده از پکیج الکترولیز نمک طعام پکیج الکترولیز نمک طعام نیز ایجاد کرد. در این پکیج با استفاده از فرایند الکترولیز، از نمک طعام، آب ژاول تولید می شود.
هیپوکلریت کلسیم
از دیگر انواع کلر می توان به هیپوکلریت کلسیم اشاره نمود که به شکل پودر یا قرص برای تصفیه آب می توان از آن استفاده نمود. هیپوکلریت کلسیم دارای خاصیت واکنش پذیری بالایی بوده و بهتر است در کنار سایر مواد شیمیای نگهداری نشود. این ترکیب پرکاربرد کلر، مانند هیپوکلریت سدیم منجر به افزایش خاصیت قلیایی آب شده و بهتر است پس از اتمام فرآیند تصفیه، pH اندازه گیری شود و در صورت نیاز برای افزایش آن اقدام گردد.
اسید هیپوکلرو یا گاز کلر
اصلی ترین نوع کلر که در فرآیند تصفیه و ضدعفونی آب استخر و تصفیه خانه ها استفاده میشود، گاز کلر یا اسید هیپوکلرو یا کلر آزاد می باشد. برخلاف سایر انواع کلر نوع گاز آن منجر به افزایش خاصیت اسیدی محیط می گردد. و لازم است پس از اتمام فرآیند گند زدایی، نسبت به حذف ترکیبات جانبی تولید شده در محیط اقدام شود. گاز کلر دارای قدرت نشتی بسیار بالایی بوده و قدرت انفجار بالایی دارد. به همین منظور، از کپسول های ویژه برای نگهداری از آن استفاده میشود.
دی اکسید کلر (Chlorine Dioxide)
دی اکسید کلر از دیگر ترکیبات این عنصر شیمیایی می باشد که برای استفاده از آن در تصفیه و گند زدایی آب استخرها، به شکل قرص یا ژل تولید می گردد. این ترکیب شیمیایی دارای خاصیت گند زدایی بسیار بالایی بوده و به دلیل هزینه بالای آن، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید: موثرترین روش های ضدعفونی و گندزدایی در تصفیه آب و فاضلاب
عوامل مهم موثر در گندزدایی با کلر زن (کلریناتور)
غلظت کلر: با بالا رفتن میزان غلظت کلر توان گندزدایی آن افزایش می یابد.
زمان تماس کلر با آب : با افزایش زمان تماس کلر با آب، تاثیر گندزدایی کلر بیشتر می گردد. لذا به غلظت کلر کمتری نیاز می باشد. در هرحال مدت زمان تماس نباید از ۲۰ دقیقه کمتر باشد.
PH آب: با افزایش PH آب تاثیر گندزدایی کلر کمتر می گردد. لذا به غلظت کلر بیشتری نیاز می باشد. کلرزنی در pH های پایین تر خیلی موثرتر می باشد.
دمای آب: با افزایش دمای آب، اثربخشی کلر بیشتر می گردد. لذا به غلظت کلر کمتری نیاز است. سرما باعث کندی جذب کلر می شود
مواد خارجی موجود در آب:
با افزایش کدورت آب ( به دلیل امکان تماس کمتر کلر با میکروارگانیسم ها) تاثیر ضدعفونی کلر کمتر می گردد. لذا به غلظت کلر بیشتری نیاز می باشد. ذرات بزرگتر باعث پناه دادن میکروارگانیسم ها از تماس با کلر شده که باعث افزایش تقاضای کلر می شود.
وقتی جامدات معلق در آب یا فاضلاب باشد، کلرزنی در ابتدا باعث غیرفعالسازی باکتری های شناور آزاد منفرد و میکروارگانیسم های به شکل کلنی های کوچک می شوند. پس از این مرحله ی غیرفعالسازی سریع اولیه، سرعت گندزدایی کاهش پیدا کرده و غیرفعالسازی بعدی تابعی از توزیع اندازه ی ذرات خواهد بود.
قیمت دستگاه کلرزن
قیمت پکیج تزریق بر اساس پارمترهای مختلفی مانند میزان دوزینگ، نوع دوزینگ پمپ، پمپ دوزینگ، ابعاد پکیج تزریق کلر تعیین می شود. به طور مثل کلر زن 5 لیتر 7 بار نسبت به کلر زن 10 لیتر 45 بار ارزانتر می باشد. همچنین کلر زن آنلاین (دوزینگ پمپ آنلاین) گرانتر از کلر زن با دوزینگ پمپ عادی است. برای کسب اطلاعات بیشتر نیز می توانید با کارشناسان آب سازه تماس گرفته و از قیمت ها و نوع پکیج تزریق کلر مناسب برای پروژه خود مشاوره رایگان دریافت نمایید.
