موثرترین راه شست و شوی ممبران دستگاه تصفیه آب صنعتی CIP

فرآیند CIP (یا Cleaning In Place) شستشوی ممبران های دستگاه‌ تصفیه آب صنعتی، یکی از مهم‌ترین مراحل نگهداری از این دستگاه‌ است و  یکی از موثر ترین روش ها برای تمیز کردن تجهیزات این دستگاه از رسوبات و آلودگی‌های موجود در آب که به مرور زمان روی سطح ممبران‌ها تجمع میکنند می باشد. این روش نه تنها تجهیزات سیستم را تمیز می کند بلکه می تواند باعث از بین بردن میکروارگانیسم ها نیز شود. بنابراین می توان از این روش در صنایع مواد غذایی، نوشیدنی، لبنیات و غیره نیز با اطمینان خاطر استفاده کرد.

سیستم شستشو CIP چیست؟

CIP (Clean In Place) روشی است که از طریق فرایند شست و شو با درصد مشخصی از اسید و باز، تمامی مواد کلوئیدی بزرگ، میکروارگانیسم ها، مواد آلی، مواد معدنی و سایر رسوبات را که در طول فرایند تصفیه آب بر روی ممبران ها رسوب کرده اند حذف می شوند. این روش برای شستشوی تجهیزات در محل استفاده می‌شود و بدون نیاز به جداسازی ممبران‌ها از سیستم، می‌توان آن‌ها را به طور کامل تمیز کرد. به این ترتیب عملکرد طبیعی دستگاه تصفیه آب صنعتی حفظ شده و عمر مفید ممبران ها افزایش پیدا می کند. همچنین استفاده از روش های پیش تصفیه مانند استفاده از فیلتر شنی و فیلتر کربنی، همچنین استفاده از مواد شیمیایی مانند آنتی اسکالانت می توانند از گرفتگی ممبران ها جلوگیری کنند و طول عمر ممبران ها را افزایش دهند.

مراحل شستشو در روش CIP

1. شستشوی اولیه با آب: در این مرحله، ممبران‌ها با آب تمیز شسته می‌شوند تا ذرات بزرگ و رسوبات سست از روی سطح آن‌ها جدا شوند.
2. شستشو با مواد شوینده اسیدی (اسید شویی): برای از بین بردن رسوبات معدنی مانند کربنات کلسیم و منیزیم از مواد شوینده اسیدی استفاده می‌شود.
3. شستشو با مواد شوینده قلیایی: برای حذف مواد آلی و روغن از سطح ممبران‌ها از مواد شوینده قلیایی استفاده می‌شود.
4. شستشوی نهایی با آب: در این مرحله، مواد شوینده باقی‌مانده از روی سطح ممبران‌ها شسته شده و سیستم با آب تمیز آبکشی می‌شود.

چه زمانی باید از واحد شست و شوی ممبران CIP استفاده کرد؟

در هنگام خرید دستگاه تصفیه آب صنعتی، سازنده یک بازه زمانی حدودی در مورد شست و شوی ممبران ها به همراه دستورالعمل راهبری دستگاه را در اختیار کارفرما قرار می دهد. اما این بازه زمانی تقریبی است و ممکن است با توجه به شرایط آب ورودی تغییر کند.

به طور کلی هنگامی که دبی خروجی آب از دبی طراحی شده برای دستگاه با 10 تا 15 درصد افت مواجه شد به معنای فرارسیدن زمان شست  و شوی ممبران ها است. همچنین اگر میزان متوسط نمک خروجی تا 5 درصد افزایش پیدا کرد باید از فرایند CIP استفاده نمود.

نحوه اسید شویی دستگاه تصفیه آب

در اولین قدم ممبران های دستگاه را با آب با دمای 60 تا 80 درجه سانتیگراد بشویید. تا مواد باقیمانده بر روی سطح ممبران پاک شوند. از آب تصفیه شده توسط دستگاه RO، آب نرم شده یا آبی که استاندارد آب ورودی به RO را تامین کند می توان برای شست و شوی ممبران استفاده کرد. مدت زمان شست و شو با آب بین 10 تا 15 دقیقه است.

یک محلول قلیایی 1 تا 2 درصد تهیه کنید، دمای محلول را بین 60 تا 80 درجه برسانید و سپس محلول قلیایی را به منظور شست و شوی ممبران وارد دستگاه تصفیه آب کنید. با این کار پروتئین ها، چربی ها و سایر آلاینده ها از روی سطح ممبران پاک می شوند. مدت زمان شست و شوی قلیایی نیز  بین 10 تا 15 دقیقه می باشد.

پس از پایان شست و شو با محلول قلیائی، ممبران ها دوباره با آب 60 تا 80 درجه شسته می شوند. تا هیچ محلول قلیائی بر روی ممبران باقی نماند. زمان این شست و شو بین 5 تا 10 دقیقه است. اما برای اطمینان خاطر با استفاده از یک pH سنج، PH آب ورودی و آب خروجی را اندازه بگیرید. اختلاف pH نباید بیش تر از 0.5 باشد.

بیشتر بخوانید: تجهیزات دستگاه تصفیه آب صنعتی

یک محلول اسید با دمای 60 تا 80 درجه و با غلظت 0.5 تا 1 درصد آماده و با این محلول ممبران دستگاه RO را شست و شو دهید. به استفاده از اسید شویی تمامی نمک ها، مواد معدنی، یون های فلزی و سایر مواد آلاینده نیز از روی سطح غشا ها پاک می شوند. فرایند اسید شویی بین 15 تا 20 دقیقه ادامه دارد.

پس از پایان اسید شویی نیز باید دستگاه آب شیرین کن صنعتی با آب شسته شود تا اسید های باقی مانده درون دستگاه خارج شود. به این منظور همانند مراحل قبلی آب با دمای بالا بین 60 تا 80 درجه وارد دستگاه می شود. پس از 5 تا دقیقه شست و شو pH آب ورودی و خروجی از دستگاه آب شیرین کن باید اندازه گیری شود. اختلاف pH ها باید کم تر از 0.5 باشد.

انتخاب مواد شوینده مناسب

انتخاب مواد شوینده مناسب برای شستشوی ممبران‌ها بسیار مهم است. نوع ماده شوینده باید با توجه به نوع ممبران و نوع آلودگی موجود انتخاب شود. مواد شوینده اسیدی برای حذف رسوبات معدنی و مواد شوینده قلیایی برای حذف مواد آلی مناسب هستند.

اهمیت استفاده از واحد CIP در دستگاه تصفیه آب صنعتی

حذف ناخالصی ها و مواد جامد محلول و معلق از آب نیازمند یک سیستم فیلتراسیون بسیار کارآمد می باشد. با کمک دستگاه تصفیه آب صنعتی می توان تمام ناخالصی های آب را تا 99 درصد حذف کرد. بنابراین آب نهایی دارای کیفیت بالا و مطابق با استاندارد ها می باشد. با توجه به عملکرد عالی این دستگاه در صنایع مختلف مانند کشاورزی، صنایع غذایی و کارخانه ها مورد استفاده است. یکی از چالش های مهم این دستگاه گرفتگی غشاهای آن است. به طوری که می تواند عملکرد کلی دستگاه را دچار اختلال کند. به منظور رفع گرفتگی ممبران ها از واحد CIP در سیستم آب شیرین کن استفاده می شود.

چرا شستشوی ممبران مهم است؟

تجمع رسوبات روی سطح ممبران‌ها می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. از جمله این عواقب می‌توان به کاهش دبی آب تولیدی، افزایش مصرف انرژی، کاهش کیفیت آب تولیدی و در نهایت کاهش عمر مفید ممبران‌ها اشاره کرد. شستشوی منظم ممبران‌ها با روش CIP می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کرده و عملکرد دستگاه تصفیه آب را بهینه کند.

نکات شست و شوی دستگاه تصفیه آب صنعتی

1. مدت زمان شست و شو نباید کوتاه شود. کم کردن این زمان منجر به کاهش کیفیت و کمیت آب تولیدی خواهد شد.
2. محلول های شست و شوی اسیدی و بازی را طبق استاندارد ارائه شده توسط سازنده دستگاه تهیه کنید.
3. یکی از اشتباهات رایج در فرایند CIP تخلیه نکردن آب تغلیظ شده است. حتما پیش از شروع CIP از خروج آب تغلیظ اطمینان حاصل کنید.
4. از آب تصفیه شده توسط دستگاه تصفیه آب صنعتی برای شست و شو استفاده کنید.
5. افزایش دمای محلول های شست و شو تا 40 درجه می تواند بسیار موثر باشد.
6. ممبران ها باید به مدت 24 ساعت پس از هر دوره شست و شو استراحت کنند.
7. برای انتخاب نوع شست و شو دهنده، ابتدا باید ماده اصلی که باعث گرفتگی ممبران شود شناسایی شود. با اندازه گیری پتانسیل رسوب گذاری، فشار نرمال شده، دبی و هدایت الکتریکی می توان رسوبات را شناسایی کرد.
8. پاک کننده ها با pH بالا عملکرد بهتری دارند. در حالی که پاک کننده ها با pH پایین نیاز به گردش بیشتر دارند تا عملکرد خوبی داشته باشند.

با توجه به کاربرد های مختلف دستگاه تصفیه آب صنعتی در واحد های مختلف مانند کشاورزی و صنایع غذایی باید نکات مربوط به نگهداری از این دستگاه نیز رعایت شود. در این مقاله دلیل شست و شوی ممبران، زمان انجام CIP و مراحل CIP بیان شد. امیدواریم با رعایت نکات نگهداری از دستگاه تصفیه آب صنعتی همیشه بهترین عملکرد از دستگاه را دریافت کرده و آب مورد نیاز با بالاترین استاندارد ها برای شما تامین شود.

فواید شستشوی ممبران به روش CIP

• افزایش کیفیت آب تولیدی
• افزایش دبی آب تولیدی
• کاهش مصرف انرژی
• افزایش طول عمر ممبران‌ها
• کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری

سخن پایانی

شستشوی منظم ممبران‌ها با روش CIP یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ عملکرد مطلوب دستگاه‌های تصفیه آب صنعتی است. با رعایت مراحل و نکات گفته شده در این مقاله، می‌توان به طور موثر ممبران‌ها را تمیز کرده و از بروز مشکلات ناشی از تجمع رسوبات جلوگیری کرد.