آب ژاول (هیپوکلریت سدیم)

کلر مایع یا آب ژاول با فرمول شیمیایی NaOCl، یکی از پر مصرف ترین مواد ضد عفونی کننده در صنعت و خانه است. از گند زدایی آب و فاضلاب گرفته تا سفید کردن لباس و تمیز کردن سطوح، کاربرد های فراوانی دارد. این ماده به دلیل قدرت بالا در حذف میکروب ها، در تصفیه آب شهری، استخرها و حتی سیستم های فاضلاب صنعتی استفاده می شود. اگر قصد خرید کلر مایع برای استفاده خانگی یا صنعتی دارید، آشنایی با ویژگی ها، غلظت مناسب و نحوه استفاده آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله همه نکات مهم درباره آب ژاول و کاربرد های آن در تصفیه آب و فاضلاب را بررسی می کنیم.

برای مشاوره رایگان یا دریافت قیمت به روز همین حالا تماس بگیرید

تیم کارشناسی ما آماده پاسخگویی به سوالات شماست. فقط کافیه به یکی از روش های زیر پیام بدید تا در سریع ترین زمان ممکن با شما تماس بگیریم. استعلام قیمت، دریافت مشخصات فنی، یا انتخاب بهترین گزینه مناسب برای پروژه شما فقط با یک کلیک ساده!

📞 تماس مستقیم: 09196576008

واتساپ تلگرام ایتا بله

نام

شماره تماس

ایمیل

پیغام

ارسال

آب ژاول چیست؟(کاربرد های کلر مایع)

آب ژاول با نام علمی سدیم هیپوکلریت (NaOCl) یک ترکیب شیمیایی است که با نام هایی چون کلر مایع، اکسید کلراید سدیم یا همان هیپوکلریت سدیم نیز شناخته می شود. ظاهر آن معمولاً به صورت محلولی زرد رنگ با بوی تند و خاص کلر است.

هیپوکلریت سدیم به دلیل خاصیت ضدمیکروبی قوی و توانایی در سفید کنندگی و اکسید کنندگی، در حوزه های مختلف از تصفیه آب آشامیدنی گرفته تا تصفیه فاضلاب صنعتی و استخرها، نقشی حیاتی ایفا می کند. در صنعت، این ماده به عنوان یک باز قوی با خاصیت خورندگی بالا شناخته می شود که توانایی حذف انواع باکتری ها، ویروس ها، کپک ها و جلبک ها را دارد.

کاربرد های آب ژاول در تصفیه آب

1. ضد عفونی آب آشامیدنی شهری و روستایی

2. ضد عفونی و تصفیه آب استخر

3. گندزدایی و کلرزنی در کارخانه های آب معدنی

4. شست و شو و ضد عفونی خطوط انتقال و مخازن آب

5. از بین بردن جلبک و باکتری در منابع آب خام

6. ضد عفونی آب چاه ها و مخازن ذخیره آب اضطراری

7. کنترل رشد بیولوژیکی در برج های خنک کننده (Cooling Towers)

کاربرد آب ژاول در تصفیه فاضلاب

1. گند زدایی نهایی فاضلاب خروجی از تصفیه خانه ها

2. کاهش بوی نامطبوع ناشی از ترکیبات گوگردی و آمونیاکی

3. اکسیداسیون ترکیبات آلی و آلاینده های میکروبی در فاضلاب صنعتی

4. کاهش بار میکروبی فاضلاب بیمارستانی و آزمایشگاهی

5. تصفیه فاضلاب های شهری پیش از تخلیه به محیط‌ زیست یا رودخانه ها

6. افزایش بهره وری سیستم های لجن فعال با کنترل آلودگی میکروبی

کاربرد های آب ژاول در تصفیه آب

تصفیه آب شهری و روستایی با آب ژاول

در تصفیه خانه های آب شهری و روستایی، آب ژاول به عنوان جایگزینی مطمئن تر و کم خطر تر نسبت به گاز کلر برای کلر زنی آب آشامیدنی استفاده می شود. این ماده با تخریب دیواره سلولی عوامل بیماری زا، باعث حذف کامل آن ها شده و آب را برای مصرف انسان ایمن و بدون آلودگی میکروبی می سازد. همچنین در تصفیه آب کارخانه های تولید آب معدنی، استفاده از کلر مایع صنعتی برای ضد عفونی مخازن، لوله ها و مسیر های انتقال آب ضروری است. استفاده از کلر مایع در تصفیه آب یکی از بهترین راهکارها برای نابود کردن آلودگی های موجود در آب است تا اصطلاحا آب ضد عفونی شود. برای ضد عفونی آب از روش های دیگری مانند تزریق کلر نیز استفاده می شود. اما به دلیل محدودیت های کلر، در چند سال اخیر آب ژاول بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. وجود باکتری، قارچ و میکروارگانیسم ها در آب یکی از تهدید های بزرگ برای سلامتی بدن انسان به حساب می آید. به همین علت است که پس از پشت سرگذاشتن تصفیه فیزیکی و تصفیه بیولوژیکی، بخشی از فرآیند تصفیه به کمک تزریق مواد شیمیایی صورت می گیرد.

کاربرد آب ژاول در تصفیه آب استخر

در بیشتر مواقع تصفیه و ضدعفونی آب استخر با کمک پکیج کلرزنی صورت می گیرد. به دلیل قابل انفجار بودن گاز کلر، در چند سال اخیر از آب ژاول استفاده می شود. ورود آب ژاول به درون استخر موجب حذف آلاینده های موجود در آب شده و به پوست نیز آسیب نمی زند.

نکته بسیار مهم در استفاده از کلر مایع برای ضد عفونی آب استخر، توجه به PH میباشد. لازم به ذکر است که آب ژاول تاثیر بسیار زیادی بر افزایش PH محیط دارد و بهتر است در تمام مراحل تصفیه و ضد عفونی مقدار PH اندازه گیری شود.

گندزدایی و کلرزنی در کارخانه های آب معدنی

کارخانه های تولید آب بسته بندی و آب معدنی برای رعایت استاندارد های بهداشتی، از محلول هیپوکلریت سدیم برای شست و شو و ضد عفونی خطوط تولید، بطری ها و منابع ذخیره استفاده می کنند. خرید کلر مایع با خلوص مناسب برای این نوع کاربرد ها، ضمن افزایش بهره وری فرایند، به کاهش خطر آلودگی ثانویه نیز کمک می کند. پایداری محلول و امکان تزریق دقیق، آب ژاول را به گزینه ای حرفه ای برای کارخانه داران تبدیل کرده است.

شست و شو و ضد عفونی خطوط انتقال و مخازن آب

یکی دیگر از کاربرد های صنعتی کلر مایع، شست و شو و گندزدایی دوره ای خطوط انتقال آب و مخازن ذخیره می باشد. تزریق محلول هیپوکلریت سدیم با دوز کنترل شده باعث از بین رفتن لایه های بیو فیلم، رسوبات زیستی و جلبک ها شده و از آلودگی مجدد سیستم توزیع جلوگیری می کند. این روش به ویژه در صنایع غذایی، دارویی و بیمارستان ها اهمیت بالایی دارد.

از بین بردن جلبک و باکتری در منابع آب خام

در تصفیه خانه های آب خام، از هیپوکلریت سدیم برای کنترل رشد جلبک ها و حذف باکتری ها استفاده می شود. کلرزنی اولیه به وسیله آب ژاول باعث کاهش بار میکروبی ورودی به سیستم شده و از تشکیل بوی نامطبوع یا مزه بد در آب نهایی جلوگیری می کند. این روش به خصوص در تابستان و در منابع سطحی مثل سد ها و دریاچه ها اهمیت بیشتری دارد.

ضد عفونی آب چاه ها و مخازن ذخیره آب اضطراری

در شرایط بحران مانند زلزله، سیل یا قطع طولانی مدت آب، ضد عفونی اضطراری آب چاه ها یا منابع ذخیره‌ توسط آب ژاول روشی مؤثر و فوری است. با رقیق سازی صحیح محلول کلر مایع و رعایت زمان تماس، می توان آب ذخیره را برای مصرف انسانی ایمن کرد. این روش توسط سازمان های امدادی و نیرو های مسلح نیز توصیه می شود.

کنترل رشد بیولوژیکی در برج های خنک کننده (Cooling Towers)

آب ژاول برای جلوگیری از رشد باکتری، قارچ و جلبک در سیستم های گردش آب صنعتی مانند برج خنک کننده مورد استفاده قرار می گیرد. عدم استفاده از مواد ضد عفونی کننده می تواند منجر به تشکیل لایه های بیولوژیکی و کاهش راندمان سیستم شود. تزریق کنترل شده‌ی کلر مایع، روشی اقتصادی برای افزایش عمر تجهیزات و حفظ عملکرد سیستم سرمایش صنعتی است.

کاربرد های آب ژاول در تصفیه فاضلاب:

آب ژاول یا همان هیپوکلریت سدیم (NaOCl)، یکی از مواد ضد عفونی کننده مؤثر و پرکاربرد در فرآیند تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی محسوب می شود. این ماده توانایی بالایی در گند زدایی فاضلاب، حذف عوامل بیماری زا، کنترل بوی نامطبوع، و اکسیداسیون ترکیبات سمی دارد. به همین دلیل، در بسیاری از واحد های تصفیه به عنوان جایگزینی ایمن تر و کاربردی تر نسبت به گاز کلر استفاده می شود.

در تصفیه فاضلاب شهری، آب ژاول در مرحله گند زدایی نهایی پساب، نقش کلیدی دارد. این ماده با از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا مانند باکتری ها و ویروس ها، کیفیت آب خروجی را تا حد استاندارد های زیست محیطی ارتقاء می دهد. همچنین، خاصیت اکسید کنندگی آب ژاول باعث تجزیه ترکیبات نیتروژن دار و گوگردی در فاضلاب شده و از انتشار بوهای ناخوشایند جلوگیری می کند.

در صنایع، آب ژاول نه تنها برای ضد عفونی فاضلاب کاربرد دارد، بلکه در حذف ترکیبات خاصی نظیر یون های سیانید نیز مؤثر است. هیپوکلریت سدیم با این ترکیبات واکنش داده و آن ها را به شکل کم خطر تر سیانات تبدیل می کند. این واکنش، به ویژه در فاضلاب های صنایع آب کاری، معدن، یا صنایع شیمیایی اهمیت ویژه ای دارد. برای اثربخشی بهتر این واکنش، تنظیم pH در محدوده بالاتر از ۱۰ الزامی است.

از مزایای مهم استفاده از کلر مایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حمل و نقل و ذخیره سازی آسان تر نسبت به گاز کلر

• ایمنی بیشتر برای اپراتور ها و محیط‌ زیست

• اثربخشی بالا در حذف میکروارگانیسم ها و ترکیبات آلی

ضد عفونی فاضلاب خروجی تصفیه خانه ها (Effluent Disinfection)

در تصفیه خانه های فاضلاب شهری و صنعتی، از آب ژاول برای گند زدایی نهایی پساب استفاده می شود. تزریق هیپوکلریت سدیم باعث از بین رفتن پاتوژن هایی مانند اشرشیا کلی، سالمونلا و ویروس ها شده و کیفیت آب تخلیه شده به منابع طبیعی یا استفاده مجدد را تضمین می کند. این روش، جایگزین ایمن تری نسبت به گاز کلر است و به دلیل سادگی کاربرد و هزینه کمتر، بسیار رایج شده است.

گند زدایی و کنترل بوی نامطبوع در خطوط انتقال فاضلاب

هیپوکلریت سدیم به دلیل خاصیت اکسید کنندگی قوی، در کنترل بوهای ناشی از گازهای گوگردی مانند H₂S در شبکه های جمع آوری فاضلاب کاربرد دارد. تزریق کلر مایع در نقاط بحرانی شبکه باعث حذف ترکیبات سولفیدی و بهبود کیفیت هوای محیط می شود. این موضوع در مناطق مسکونی یا مجتمع های بزرگ اهمیت بالایی دارد.

ضد عفونی فاضلاب بیمارستانی و آزمایشگاهی

فاضلاب های تولیدی در بیمارستان ها، آزمایشگاه ها و مراکز درمانی معمولاً حاوی عوامل بیماری زا، ویروس ها و آلودگی های زیستی خاص هستند. استفاده از آب ژاول برای ضد عفونی اولیه این فاضلاب ها قبل از ورود به سیستم شهری یا تصفیه خانه مرکزی، یک الزام قانونی و زیست محیطی محسوب می شود. ترکیب دوز مناسب کلر و زمان تماس مؤثر، شرط کارایی این روش است.

افزایش راندمان فرآیند های تصفیه شیمیایی در صنایع

در بسیاری از صنایع از جمله صنایع غذایی، نساجی، دارویی و پتروشیمی، آب ژاول به عنوان کمک فرآیند برای کاهش بار میکروبی و اکسید کردن ترکیبات آلی در واحد های پیش تصفیه استفاده می شود. این ماده با کاهش بار آلودگی اولیه، راندمان سیستم های هوادهی، لجن فعال یا حتی راکتور های بیولوژیکی را افزایش می دهد.

ضد عفونی پساب برای آبیاری فضای سبز و مصارف غیر شرب

یکی از کاربرد های جدید هیپوکلریت سدیم، ضدعفونی پساب تصفیه شده برای استفاده در آبیاری فضای سبز یا سیستم های بازچرخانی است. این روش در راستای رویکرد های اقتصاد سبز و استفاده مجدد از منابع آبی، بسیار مورد توجه شهرداری ها و شرکت های صنعتی قرار گرفته است. استفاده صحیح از آب ژاول، احتمال آلودگی میکروبی در فضای سبز شهری را به حداقل می رساند.

تاریخچه کلر مایع از گذشته تا به امروز

کلر مایع برای اولین بار توسط برتولت، دانشمند فرانسوی در ژاول پاریس تهیه شد. این ماده شیمیایی در ابتدا با ترکیب پتاسیم کربنات و کلر بدست آمد و به علت قیمت گران آن در سال های بعد با تغییراتی توسط سایر دانشمندان مواجه شد.

در حال حاضر این ماده ضد عفونی کننده با ترکیب کلر و هیدروکسید سدیم تهیه می شود که فرمول آن را آنتونی لابراک ارائه کرده است. با توجه به اینکه این محلول برای اولین بار در ژاول پاریس معرفی شد، به همین دلیل با نام آب ژاول (javel water) در تمام دنیا شناخته می شود.

استفاده از آب ژاول چه مزایای دارد؟

به چند علت مهم کاربرد آب ژاول در تصفیه آب بیشتر از گاز کلر می باشد که عبارتند از:

• گاز کلر سمی بوده و وجود آن در آب آشامیدنی می تواند خطرات متعددی را ایجاد کند.
• باقی ماندن گاز کلر در آب استخر به سلامت پوست آسیب جدی وارد می کند.
• گاز کلر قابل اشتعال و انفجار می باشد، اما آب ژاول قابل انفجار نیست.

معایب استفاده از آب ژاول

علی رغم مزایای بسیار زیادی که آب ژاول نسبت به گاز کلر دارد، لازم است قبل از استفاده از آن با خطرات و معایب آن نیز آشنا شد. از مهم ترین محدودیت های موجود در کلر مایع یا آب ژاول می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تماس مستقیم با بخار هیپوکلریت سدیم منجر به سوزش و خارش شدید چشم می گردد.
• استفاده از کلر مایع در محیط های بسته منجر به تحریک سیستم تنفسی می گردد.
• کلر مایع سمی می باشد و خوردن آن منجر به اختلال در سیستم گوارشی و تنفسی می شود.
• در بسیاری از مواقع می تواند منجر به مرگ شود.
• استفاده از کلر مایع یا وایتکس در محیط های بسته موجب خفگی می شود.
• به شدت در ایجاد حساسیت های پوستی موثر می باشد.

آب ژاول همان وایتکس است؟

این سوال یکی از رایج ترین سوالاتی است که در این زمینه مطرح می شود. لازم به ذکر است که وایتکس (یا به انگلیسی Whitex) نام برند ایرانی تولید کننده آب ژاول می باشد که برای اولین بار این ماده ضد عفونی کننده و سفید کننده را در ایران تولید نمود. برای اولین بار رضا عطارچی تهرانی این ماده شیمیایی را با برند وایتکس تولید کرد و به همین علت است که این دو ماده متفاوت از هم در نظر گرفته می شوند.

ویژگی های آب ژاول

• PH یازده و غلظت هیپوکلریت سدیم حدود 5 درصد برای مصارف خانگی
• PH حدود 13 و غلظت هیپوکلریت سدیم  12 تا 15درصد برای مصارف صنعتی و دارای خاصیت خورندگی بسیار بالا
• رنگ زرد و بوی زننده
• یک باز قوی به حساب می آید و خاصیت خورندگی دارد.
• قدرت ضد عفونی کنندگی بسیار زیاد است به طوری که محلول های دارای غلظت 1.3 این ماده شیمیایی می توانند 20 میکروگرم آفلاتوکسین را از بین ببرند.

سوالات متداول کلر مایع یا آب ژاول