پساب تولید شده در صنایع دارای آلودگی های متنوع و خطرناکی است که نیاز به انجام تصفیه مناسب قبل از ورود به محیط زیست دارد. برخی از پساب ها شامل نفت و روغن، شامل برخی ترکیبات سمی مانند سیانید و پساب تولید شده از صنایع غذا و نوشیدنی شامل آلاینده های زیست تجزیه پذیر میشوند. از آنجایی که پساب صنعتی شامل آلاینده های مختلفی می شود، بنابراین شناخت کامل آلاینده ها، دبی پساب، شاخص های ورودی و خروجی مد نظر برای طراحی و ساخت تصفیه خانه فاضلاب صنعتی اهمیت بسزایی دارد.
پارامترهای طراحی تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
ویژگیهای فاضلاب خروجی از پساب صنایع در طراحی واحد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی بسیار حائز اهمیت است. مهمترین ویژگی، دبی پساب خروجی از کارخانه میباشد که بر روی اندازه کل سایت و ابعاد بخش های مختلف تصفیه خانه و لوله ها اثر گذار است. شاخص های فیزیکی فاضلاب خروجی مانند pH، رنگ، بو دما، جامدات معلق، نفت و روغن نشان دهنده آلودگی بالای پساب خروجی میباشد که وجود این مواد استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی را الزامی میکند.
ویژگیهای شیمیایی پساب مانند مواد آلی، معدنی، BOD، COD در ورودی و خروجی میتواند بر طراحی تصفیه خانه فاضلاب صنعتی را اثر گذار باشد. حذف مواد معدنی مانند کلر، نیتروژن، فلزات سنگین، سیانید، فسفر و سولفور باید در نظر گرفته شود تا از تولید جلبک و لجن بیش از حد جلوگیری شود.
پیش از تصفیه باید به چه سوالاتی پاسخ داده شود؟
- از چه استانداردهای ملی و یا بین المللی برای ساخت تصفیه خانه فاضلاب صنعتی باید پیروی شود؟
- از چه روشی برای تصفیه فاضلاب صنعتی استفاده شود؟
- حجم آلودگی درون فاضلاب صنعتی چقدر است؟
- آیا کارخانه قصد توسعه در سالهای اینده را دارد و آیا این موضوع بر کیفییت و کمیت فاضلاب خروجی اثر گذار است؟
- چقدر هزینه برای ساخت تصفیه خانه فاضلاب صنعتی قرار است پرداخت شود؟
- چه حجمی از زمین برای احداث تصفیه خانه فاضلاب در دسترس است؟
مراحل ساخت تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
روش تصفیه فاضلاب صنعتی باتوجه به پساب تولید شده متفاوت است. پساب وارد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی شده و پس از طی مراحل مختلف و انجام فرآیندهای مختلف تصفیه میشود. اما به طور کلی تصفیه فاضلاب صنعتی شامل مراحل زیر میشود:
پیش تصفیه
جداسازی ذرات بزرگ مانند پارچه، کاغذ، پلاستیک، چوب و غیره پیش از ورود به تصفیه خانه ضروری است. این کار مانع از آسیب رسیدن به تجهبزات و همچنین کاهش زمان فرآیند تصفیه میشود. این مرحله شامل تجهیزات مختلف مانند آشغالگیرها، ته نشینی و دانه گیری درون تصفیه خانه فاضلاب صنعتی میشود.
تصفیه اولیه در تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
در این مرحله هدف از تصفیه حذف ذرات معلق و قابل ته نشینی مانند مواد آلی است. در این مرحله روشهای فیزیکی و شیمیایی برای تصفیه فاضلاب صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این فرایندها شامل موارد زیر می شود:
- شناورسازی : زمانی که میزان چربی و روغن در فاضلاب صنعتی زیاد باشد، از هوادهی برای به سطح آوردن چربی-ها استفاده میشود و با استفاده از کفاب گیر از پساب حذف میشوند. این سیستم به نام چربی گیر در ساخت تصفیه خانه فاضلاب صنعتی بکار می رود.
- انعقاد و لخته سازی : این مرحله شامل اضافه کردن مواد شیمیایی به منظور تسریع در فرآیند ته نشینی میباشد که موجب حذف ذرات به روش ته نشینی میشود. از مواد منعقد کننده مختلف و همچنین پلی الکترولیت ها می توان در تصفیه خانه بهره برد.
- خنثی سازی: در این مرحله pH پساب در رنج 6 تا 9 کنترل میشود.
- ته نشینی اولیه: این مرحله شامل استفاده از یک لاگون به منظور کاهش سرعت پساب برای ته نشینی آن میشود.
تصفیه ثانویه در تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
در این مرحله سایر آلایندههای باقیمانده به روش بیولوژیکی حذف میشوند. فرایندهای مورد استفاده در این مرحله شامل موارد زیر می شود:
- لجن فعال: این فرایند از باکتریها و هوا برای تصفیه فاضلاب صنعتی استفاده میکند و به تجزیه و هضم مواد آلی می پردازند. طراحی تصفیه خانه فاضلاب صنعتی به روش لجن فعال بسیار رایج است. در این فرایند حجم زیادی از ترکیبات آلی از فاضلاب حذف می شود.
- راکتور ناپیوسته متوالی SBR: این فرایند یکی از زیر مجموعه های رشد معلق است که برای حجمهای کم فاضلاب استفاده میشود. تمام عملیاتهای هوادهی، فعالیت باکتریها، ته نشینی دریک مخزن اتفاق میافتد. در صورت اعمال برخی اصلاحات این فرایند میتواند نیتروژن و فسفر را از پساب حذف کند.
- لاگون هوادهی: در این لاگون هوادهی مصنوعی به منظور تسریع فرایند تصفیه انجام میشود.
- صافی چکنده: معمولا از این فرایند برای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب خانگی و یا صنعتی استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: انواع روش تصفیه هوازی فاضلاب
تصفیه پیشرفته در تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
هدف از این مرحله تصفیه نهایی پساب برای رسیدن به کیفیت بالاتر و حد استاندارد تعیین شده برای استفاده مجدد و یا تخلیه در منابع ابی است.
- بیوراکتور غشایی: این فرایند ترکیبی از فرایند لجن فعال و فیلترهای غشایی میباشد. تصفیه بیولوژیکی در لاگون هوادهی انجام شده و سپس فیلتر غشایی که معمولا در آن از میکروفیلتراسیون استفاده میشود، ذرات معلق و کلوییدی را جدا میکند.
- فیلترهای غشایی: در این فرایند از فشار جانبی برای عبور پساب صنعتی از فیلترهای غشایی استفاده میشود. این فیلترها به آب پاک اجازه عبور داده و ذرات دیگر را جدا میکنند. فیلترهای غشایی با توجه به سایز روزنه ها دسته بندی میشوند که شامل فرایند میکروفیلتراسیون، اولترافیلتراسیون، نانو فیلتراسیون و اسمز معکوس میشوند. معمولا برای بهره برداری بهتر ترکیبی از این فیلترهای غشایی بازده بالاتری از خود نشان دادهاند.
- اشعه UV: یک فرایند عالی برای ضدعفونی کردن پساب صنعتی خروجی میباشد. این فرایند هیچ محصول جانبی بر جای نمیگذارد و کیفیت آب را حفظ میکند.
- اکسیداسیون پیشرفته: این فرایند بر اساس تولید رادیکال هیدروکسیل باعث اکسید کردن مواد آلی در فاضلاب می شود. اکسیداسیون پیشرفته شامل فرایندهای مختلفی از جمله اوزوناسیون، فتوکالیست، فنتون و غیره میشود. این فرایندها هیچگونه لجن تولید نمیکنند که باعث میشود به تصفیه بیشتر لجن و یا جابجایی لجن نیازی نباشد.
انتخاب فرآیند مناسب
طراحی واحد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی براساس کیفیت و کمیت پساب تولید شده در صنایع با توجه به pH، TSS، COD و غیره متفاوت است. انتخاب فرآیند مناسب با توجه به استانداردهای مورد نیاز، مواد شیمیایی موجود در پساب خروجی، زمین در دسترس و نوع تجهیزات دارای پیچیدگیهای خاص و دارای چالشهای مختلف و با جزییات زیاد است که به افراد متخصص و باتجربه برای انتخاب فرایند مناسب نیازمند است.
اهمیت تصفیه فاضلاب صنعتی
در دنیای صنعتی امروز، حجم پساب ورودی و همچنین غلظت مواد آلاینده خروجی از پساب ها در حال افزایش است. ورود آن بدون تصفیه به محیط آبی سبب آلودگی محیط زیست، آلودگی منابع آبی و شیوع بیماریهای متعدد و جهش ژنتیکی میشود. بنابراین دولتها در کشورهای مختلف قوانین سخت گیرانه ای برای تخلیه فاضلاب صنعتی به محیط وضع کردند. همچنین وجود دستگاه تصفیه فاضلاب صنعتی برای هر صنعت به یک اجبار تبدیل شده تا پساب تولیدی خود را به حد استانداردهای تعیین شده برای استفاده مجدد، ورود به رودخانه، دریاچه و سایر منابع آبی برسانند.
فواید و منافع تصفیه فاضلاب صنعتی
- کاهش هزینه تامین آب، با استفاده مجدد از آب بازیافتی
- کاهش مصرف بیش از حد آب در صنعت
- حذف هزینه اتقال و تصفیه در خارج از محل
- رعایت استانداردهای تعیین شده توسط دولت و اجتناب از پرداخت جریمه های سنگین
- حفظ منابع آبی در برابر آلودگیها
- کاهش استفاده از آب تصفیه شده در صنایع
- حفاظت از حیوانات و پرندهها در برابر شیوع بیماریهای مختلف
پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی
پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی نسخه کوچک شده تصفیه خانه فاضلاب صنعتی است. برای کارخانه ها و مراکز صنعتی که دسترسی به شبکه جمع آوری فاضلاب صنعتی ندارند و یا شهرک های صنعتی که در آن ها تصفیه خانه فاضلاب صنعتی تاسیس نشده است استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی ضروری است.
پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی همه واحد های یک تصفیه خانه فاضلاب صنعتی را دارا می باشد. حتی می تواند به طور اختصاصی برای هر صنعت فاضلاب خروجی آن را تصفیه کند. این پکیج ها به صورت اختصاصی برای پتروشیمی، فولاد، کارخانه ها، کشتارگاه، کارواش، قالیشویی و غیره قابل بهره برداری می باشند.
