ازن ژنراتور

در دنیای امروز، حفظ بهداشت و سلامت محیط زندگی و کار یکی از مهم‌ ترین دغدغه‌ های بشر است. با افزایش آلاینده‌ های محیطی، نیاز به روش‌ های نوین برای تصفیه آب، هوا و ضد عفونی سطوح بیش از پیش احساس می‌ شود. یکی از فناوری‌ های پیشرفته‌ ای که در این زمینه کاربرد گسترده‌ ای دارد، ازن ژنراتور است. این دستگاه با استفاده از خاصیت اکسید کنندگی قوی اوزون، توانایی حذف باکتری‌ ها، ویروس‌ ها، قارچ‌ ها، بو و طعم نامطبوع آب و سایر آلاینده‌ های مضر را دارد و در صنایع مختلف از جمله تصفیه آب، تصفیه هوا، صنایع غذایی، پزشکی و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. اما دقیقاً ازن زنی چیست؟ و پکیج ازن ژنراتور چگونه کار می‌ کند؟ در ادامه به بررسی دقیق‌ تر این فناوری می‌ پردازیم.

ازن ژنراتور چیست؟

ازن ژنراتور یا دستگاه ازن ساز (به انگلیسی: Ozone generator) دستگاهی است که ازن (O₃) تولید می‌ کند؛ گازی با خاصیت ضد عفونی‌ کنندگی و اکسیدکنندگی قوی که قادر به از بین بردن میکروارگانیسم‌ های مضر و آلاینده‌ های شیمیایی است. این دستگاه را با نامهای دیگر از جمله دستگاه مولد ازن و پکیج تزریق ازن نیز میشناسند. ازن به‌ صورت طبیعی در جو زمین تشکیل می‌ شود و یکی از مهم‌ ترین نقش‌ های آن، محافظت از زمین در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید است. اما در کاربرد های صنعتی و تصفیه، ازن به‌ صورت مصنوعی با استفاده از دستگاه‌ های ازن ساز تولید می‌ شود. این فرآیند معمولاً به دو روش انجام می‌ شود:

1. تخلیه کرونا (Corona Discharge): در این روش، با اعمال ولتاژ بالا به هوای حاوی اکسیژن، مولکول‌های اکسیژن (O₂) شکسته شده و به ازن (O₃) تبدیل می‌شوند. این روش رایج‌ترین تکنولوژی در تولید ازن صنعتی است.
2. تابش فرابنفش (UV): در این روش، اشعه UV با طول موج مشخصی به اکسیژن برخورد کرده و باعث تبدیل آن به ازن می شود. این روش بیشتر در کاربردهای کوچک‌تر مانند تصفیه هوای خانگی استفاده می‌شود.

در واقع گاز اوزون تولید شده توسط دستگاه ازن ساز به دلیل ساختار ناپایداری که دارد، پس از انجام ضدعفونی و گذشت زمان کوتاه به اکسیژن تبدیل می شود، لذا باقی مانده ای بر جا نمی گذارد. این خصوصیت خارق العاده ازن موجب استفاده گسترده آن شده و ازن را در گروه ضدعفونی کننده های ارگانیک قرار داده است. اوزون ژنراتورها در ظرفیت‌ ها و مدل‌ های مختلف تولید می‌ شوند و بسته به نوع کاربرد، می‌ توانند در مقیاس خانگی، نیمه‌ صنعتی یا صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.

کاربردهای ازن ژنراتور (دستگاه ازن زنی)

پکیج مولد ازن در پیش اکسیداسیون و تصفیه اکسیداسیون پیشرفته فاضلاب های مختلف خانگی، فاضلاب های صنعتی، فاضلاب کشاورزی و فاضلاب پزشکی، ضد عفونی، استریل کردن، رنگ زدایی، بو زدایی، کاهش COD و اهداف دیگر استفاده می شود. برخی از مهم‌ ترین کاربرد های آن عبارت‌ اند از:

• تصفیه آب و فاضلاب: ازن به‌ عنوان یک ضد عفونی‌ کننده قوی در تصفیه آب شهری، استخرها، چاه‌ های آب و فاضلاب صنعتی استفاده می‌ شود. این فناوری بدون نیاز به مواد شیمیایی مضر، آب را از میکروب‌ ها و آلاینده‌ ها پاکسازی می‌ کند.
• تصفیه آب آشامیدنی: جایگزین مناسب برای سیستم های گازی و مایع تزریق کلر و همچنین روشی مناسب جهت حذف آهن در مناطق با مقدار آهن بالا در آب مصرفی
• تصفیه هوا: در بیمارستان‌ ها، هتل‌ ها، خودرو ها و محیط‌ های صنعتی از ازن ژنراتور برای حذف بوهای نامطبوع، ویروس‌ ها و آلودگی‌ های هوا استفاده می‌ شود.
• صنایع غذایی و لبنی: افزایش ماندگاری محصولات غذایی، حذف باکتری‌ ها و آلودگی‌ های میکروبی از مواد غذایی از دیگر مزایای این دستگاه است.
• کشاورزی: ازن در ضد عفونی خاک، کاهش مصرف سموم و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی نقش مؤثری ایفا می‌ کند.
• صنایع شیلات و تولید آبزیان: حذف مواد آلی محلول و میکروب زدایی استخرهای پرورش آبزیان و کنترل رشد جلبک ها بر دیواره و کف استخر ها
• بیمارستان‌ ها و مراکز درمانی: استفاده از ازن زن در استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی و از بین بردن میکروب‌ های مقاوم به آنتی‌ بیوتیک‌ ها رایج است.
• استخرها و مراکز تفریحی: جایگزین مناسبی برای کلر در تصفیه آب استخرها و جکوزی‌ ها محسوب می‌ شود، زیرا ازن باعث تحریک پوستی و چشمی نمی‌ شود.
• صنایع دارویی و بهداشتی: در تولید دارو ها، ضدعفونی تجهیزات آزمایشگاهی و بهداشت محیطی از ازن استفاده می‌ شود.
• صنایع کاغذ سازی: جهت استفاده کمتر از مواد شیمیایی و کمک به حذف رنگ کاغذ
• استفاده در برج های خنک کننده: به منظور آنتی باکتریال کردن سطح داخلی پکینگ ها و لوله های انتقال آب خنک که باعث انتقال حرارت بهتر و سریعتر می گردد.
• پالایشگاه های نفت و گاز
• تصفیه فاضلاب و شیرابه زباله
• صنایع چرم سازی
• صنایع فولاد سازی
• صنایع آبکاری فلزات

مزایای استفاده از ازن ژنراتور

ازن ژنراتور به مواد شیمیایی خطرناک نیاز ندارند. این یک مزیت بزرگ برای شرکت هایی است که باید حجم زیادی از آب را تصفیه کنند. ازن ژنراتور ها از مولکول های اکسیژن برای از بین بردن باکتری ها و سایر آلاینده ها استفاده می کنند. گاز ازن در محل ایجاد می شود، بنابراین نیازی به ذخیره یا انتقال مواد شیمیایی خطرناک نیست. در نتیجه ازن زنی را به گزینه ای سازگارتر با محیط زیست نسبت به سایر روش های شیمایی تبدیل کرده است. اوزون ژنراتور یکی از مقرون به صرفه ترین و کارآمدترین روش ها برای تصفیه فاضلاب است. سیستم های تصفیه آب ازن یکی از گزینه های عالی برای مشاغل کوچک به شمار می رود که نیاز به تصفیه فاضلاب با بودجه محدود دارند. مولد اوزون قابل حمل است و به سرعت و به راحتی راه اندازی می شود.

• عدم تولید مواد مضر: برخلاف مواد شیمیایی مانند کلر، ازن پس از اکسید شدن به اکسیژن تبدیل می‌ شود و هیچ ماده مضری باقی نمی‌ گذارد.
• اثربخشی بالا: ازن قدرت بیشتری در از بین بردن باکتری‌ ها، ویروس‌ ها و قارچ‌ ها نسبت به بسیاری از ضد عفونی‌ کننده‌ های دیگر دارد.
• کاهش هزینه‌ های عملیاتی: استفاده از ازن ژنراتور در درازمدت هزینه‌ های مربوط به مواد شیمیایی و نگهداری را کاهش می‌ دهد.
• سازگاری با محیط‌ زیست: ازن برخلاف برخی مواد ضد عفونی‌ کننده، اثرات منفی بر محیط‌ زیست ندارد و گاز باقی‌ مانده آن به اکسیژن تجزیه می‌ شود.
• حذف بوهای نامطبوع: ازن به‌ طور مؤثر بوهای نامطبوع ناشی از ترکیبات آلی و غیرآلی را از بین می‌ برد.
• راندمان بالا و مصرف برق کم
• نگهداری و بهره برداری آسان
• سطح ایمنی بالا و با دوام
• قابلیت اطمینان و دوام بالا
• مجهز به لوله های تخلیه روی فیوز خود
• حاوی الکترودهای فشار قوی فولاد ضد زنگ

جدول مقایسه ازن ژنراتور با سایر روش‌ های ضد عفونی(کلر زنی، UV، فیلتراسیون)

این جدول نشان می‌ دهد که ازن ژنراتور در بسیاری از جنبه‌ ها نسبت به سایر روش‌ های ضد عفونی برتری دارد و می‌ تواند جایگزین مناسبی برای روش‌ های سنتی باشد.

انواع دستگاه ازن ژنراتور

ازن ژنراتورها در مدل‌ ها و ظرفیت‌ های مختلفی تولید می‌ شوند که هر یک برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌ اند. به‌ طور کلی، این دستگاه‌ ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌ شوند:

ازن ژنراتورهای صنعتی

این نوع اوزون ژنراتور ها دارای ظرفیت بالایی هستند و برای استفاده در کارخانه‌ ها، پالایشگاه‌ ها، صنایع پتروشیمی، تصفیه‌ خانه‌ های آب و فاضلاب و سایر واحدهای بزرگ تولیدی طراحی شده‌ اند. ازن ژنراتورهای صنعتی معمولاً از فناوری تخلیه کرونا برای تولید ازن استفاده می‌ کنند که امکان تولید مقادیر زیادی ازن را فراهم می‌ کند. برخی از ویژگی‌ های کلیدی این دستگاه‌ ها عبارت‌ اند از:

• ظرفیت بالا: قادر به تولید حجم زیادی ازن برای فرآیند های ضد عفونی و تصفیه.
• طراحی مقاوم: ساخته شده از متریال مقاوم در برابر خوردگی و شرایط سخت صنعتی.
• کنترل هوشمند: امکان تنظیم میزان ازن خروجی متناسب با نیاز محیط.
• کاربرد گسترده: استفاده در تصفیه آب شهری، ضدعفونی فاضلاب، صنایع غذایی و دارویی.

ازن ژنراتورهای نیمه‌ صنعتی

ازن ژنراتورهای نیمه‌ صنعتی به‌ عنوان یک گزینه میان‌ رده بین مدل‌ های خانگی و صنعتی در نظر گرفته می‌ شوند. این دستگاه‌ ها برای کسب‌ و کار های متوسط و کوچک مانند رستوران‌ ها، هتل‌ ها، مراکز درمانی، استخرهای کوچک و سالن‌ های ورزشی ایده‌ آل هستند. مشخصات اصلی این دسته از ازن ژنراتورها شامل موارد زیر است:

• اندازه متوسط: مناسب برای محیط‌ هایی با نیاز به ضدعفونی مداوم اما نه در مقیاس صنعتی.
• مصرف انرژی بهینه: دارای راندمان بالا با مصرف انرژی کم‌ تر نسبت به مدل‌ های صنعتی.
• نصب و راه‌ اندازی آسان: بدون نیاز به تجهیزات پیچیده و قابل استفاده در فضاهای محدود.
• قابلیت تنظیم دبی خروجی: امکان تنظیم میزان ازن متناسب با نیاز محیط‌ های کاری مختلف.

ازن ژنراتورهای خانگی

این مدل‌ ها برای استفاده در منازل، آپارتمان‌ ها و محیط‌ های کوچک طراحی شده‌ اند و اغلب در تصفیه هوا، ضد عفونی مواد غذایی، آب آشامیدنی و حذف بوهای نامطبوع مورد استفاده قرار می‌ گیرند. ویژگی‌ های کلیدی ازن ژنراتورهای خانگی عبارت‌ اند از:

• ابعاد کوچک و وزن کم: طراحی جمع‌ و جور برای استفاده در فضای محدود.
• عملکرد بی‌ صدا: مناسب برای استفاده در محیط‌ های مسکونی بدون ایجاد آلودگی صوتی.
• ایمنی بالا: دارای سنسورهای کنترل میزان ازن برای جلوگیری از انتشار بیش از حد.
• کاربردهای متنوع: قابل استفاده برای تصفیه آب، از بین بردن بوهای نامطبوع، ضد عفونی میوه و سبزیجات.

با توجه به نیاز و محیط مورد استفاده، انتخاب ازن ژنراتور مناسب می‌ تواند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت هوا و آب داشته باشد. هر کدام از این مدل‌ ها دارای ویژگی‌ های منحصر به‌ فردی هستند که متناسب با شرایط مختلف انتخاب می‌ شوند.

انواع سیستم های ازن زنی بر اساس ساخت اوزون

ازن ژنراتورها بر اساس روش تولید ازن به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

تولید ازن با تکنولوژی پلاسما سرد:

در روش پلاسما سرد یونیزاسیون بین دو الکترود در دمای اتاق صورت می گیرد و توسط یک عایق از یکدیگر جدا می شوند و به این ترتیب گاز ازن تولید می گردد.

تولید ازن با استفاده از روش تخلیه الکتریکی کرونا:

ازن ژنراتورها بر اساس روش تخلیه الکتریکی کرونا Corona Discharge با ایجاد یک میدان الکتریکی قوی و با هدایت هوا به داخل لوله تخلیه کرونا، ازن را تولید می کنند. از روش تخلیه الکتریکی جهت تولید ازن جهت مصارف صنعتی استفاده می شود.

تولید ازن با استفاده از روش اشعه ماورای بنفش:

در این روش با تاباندن اشعه ماورای بنفش (UV) به اکسیژن در داخل راکتور، ازن تولید می شود. ازن ژنراتور های با اشعه UV از ساده ترین روش های تولید ازن می باشد. نور ماورابنفش یا نور uv داری فرکانسی بالاتر از نور مرئی است. رنگ بنفش به عنوان رنگ بالاترین فرکانس نور مرئی است. نور ماوراء بنفش اصطلاحی است که ما به نور دارای فرکانس بالاتر از نور مرئی است، میدهیم.

طول موج نور مرئی با واحد نانومتر اندازه گیری می شود. هرچه طول موج افزایش می باید فرکانس نور کاهش میابد. نور مرئی دارای طول موجی بین 700-400 نانومتر است، در حالی که نور ماوراء بنفش در محدوده ی 380-100نانومتر ظاهر می شود. نور ماوراء بنفش در محدوده 240-160نانومتر از طریق فوتولیز مولکولهای اکسیژن، ازن را تولید می کند.

مکانیزم و عملکرد دستگاه ازن ژنراتور

دستگاه ازن ژنراتور از قسمت های زیر تشکیل یافته است که به اختصار توضیحاتی در مورد هریک داده می شود.

سیستم اکسیژن ساز: در دستگاه های ازن ژنراتور برای سیستم های تصفیه آب و فاضلاب به اکسیژن با درجه خلوص بالا نیاز می باشد. اکسیژن مورد نیاز را می توان بصورت اکسیژن مایع و یا تغلیظ اکسیژن هوا، در محل مصرف تامین نمود. اکسیژن مایع را در تانک های یکپارچه ذخیره و سپس به محل مورد نظر منتقل می کنند و در هنگام مصرف با استفاده از تبخیر کننده ها اکسیژن مایع را به اکسیژن گازی تبدیل نموده و در دستگاه ازن ژنراتور استفاده می کنند.

ازن ژنراتور: به دلیل آنکه گاز ازن یک گاز ناپایدار است و پس از تولید فورا به اکسیژن مولکولی تبدیل می شود، لذا در محل مصرف می بایست با استفاده از ژنراتور تولید گردد.

مخزن تماس با ازن: مخزن تماس ازن، مخزنی است جهت انتقال ازن که با جریان های رو به بالا و رو به پایین موجب انتقال و ترکیب ازن با آب یا فاضلاب می شود. در اثر تماس ازن با آب و فاضلاب عمل گندزدایی صورت می گیرد.

اجزای دستگاه ازن ژنراتور صنعتی

معمولا با توجه به تکنولوژی ساخت سیستم های ازن ژنراتور قسمت های متنوعی در ساخت ازن ژنراتورها دخیل هستند، در زیر مهمترین اجزای تشکیل دهنده ازن ژنراتورها را بیان می کنیم:

• واحد تامین هوا یا اکسیژن

هدف از این بخش، تهیه گاز خشک و خنک حاوی اکسیژن می باشد. انواعی از ژنراتورها از هوای خشک و یا اکسیژن خالص به عنوان منبع اکسیژن جهت تبدیل کردن اکسیژن به ازن استفاده می کنند. هوای به کار رفته باید خشک باشد، تا سبب میعان گازها در درجه حرارت حدود  ۶۵- درجه سانتی گراد شود، به این ترتیب ازن حداکثر اثر خود را داشته و سبب کاهش فرم اکسید نیتروژن که مسبب افزایش خوردگی است، می شود.

• منبع انرژی الکتریکی

بیشتر اوقات منابع انرژی الکتریکی در فرکانس های پایین (۵۰-۶۰هرتز) و ولتاژهای بالای ۲۰۰۰۰ ولت بکار می روند. با پیشرفت تکنولوژی، مدل هایی با فرکانس ۱۰۰۰ الی ۲۰۰۰ هرتز و ولتاژ ۱۰۰۰ ولت بوجود آمدند، که در سیستم های آبی بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. اگرچه فرکانس های بالا در منابع انرژی تاثیر بیشتری دارند اما این سیستم ها هنوز به صورت وسیع در سیستم های ذخیره آب جوامع کوچک به کار نمی روند.

• ژنراتور یا تولید کننده گاز ازن

سیستم های ازن ژنراتور مورد استفاده جهت تصفیه آب، ازن را در محل، تولید می کنند. تقریبا تمامی این سیستم های تولید ازن را با شارژ مجدد محصول توسط عبور از اکسیژن یا خنک کردن هوای بین دو عایق انجام می دهند.

• واحد حذف گاز مازاد

ازن ژنراتورها علاوه بر تولید ازن، باید گاز مازاد و باقی‌ مانده را مدیریت کنند تا از تجمع بیش از حد و خطرات احتمالی جلوگیری شود. واحد حذف گاز مازاد در این دستگاه‌ ها، گاز ازن اضافی را تجزیه کرده و آن را به اکسیژن بی‌ ضرر تبدیل می‌ کند، که این امر ایمنی محیط و بهره‌ وری سیستم را افزایش می‌ دهد.

راهنمای انتخاب ازن ژنراتور مناسب

انتخاب یک ازن ژنراتور مناسب به عوامل متعددی بستگی دارد که در صورت توجه به آن‌ ها، می‌ توان بهترین گزینه را برای نیاز خود برگزید. در ادامه، مهم‌ ترین فاکتورهای تأثیرگذار بر انتخاب ازن ژنراتور را بررسی می‌ کنیم:

1. ظرفیت تولید ازن: میزان ازن تولیدی دستگاه بر حسب گرم در ساعت (g/h) مشخص می‌ شود. بسته به کاربرد مورد نظر، ظرفیت دستگاه باید متناسب با نیاز باشد. برای مثال، دستگاه‌ های صنعتی نیاز به ظرفیت بالاتری دارند.
2. نوع کاربرد: برای تصفیه آب، تصفیه هوا، ضد عفونی مواد غذایی یا کاربردهای پزشکی، نوع ازن ژنراتور باید به‌ طور خاص انتخاب شود.
3. روش تولید ازن: برخی ازن ژنراتورها از فناوری تخلیه کرونا استفاده می‌ کنند، در حالی که برخی دیگر بر پایه اشعه UV عمل می‌ کنند. مدل‌ های کرونا برای کاربردهای صنعتی مناسب‌ تر هستند.
4. کیفیت ساخت و متریال دستگاه: دستگاه‌ های با بدنه مقاوم و متریال ضدخوردگی عمر طولانی‌ تر و عملکرد بهتری دارند.
5. قابلیت‌ های جانبی: برخی مدل‌ ها دارای تایمر، سنسور تنظیم غلظت ازن و سیستم‌ های ایمنی برای جلوگیری از انتشار بیش از حد ازن هستند که باعث افزایش ایمنی و کارایی دستگاه می‌ شوند.
6. مصرف انرژی: دستگاه‌ هایی که راندمان بالاتر و مصرف انرژی کمتری دارند، گزینه‌ های بهتری برای استفاده طولانی‌ مدت هستند.
7. گارانتی و خدمات پس از فروش: انتخاب برندهایی با پشتیبانی مناسب و ضمانت معتبر می‌ تواند به افزایش عمر مفید دستگاه کمک کند.

قیمت پکیج تزریق ازن

قیمت ازن ژنراتور به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ ترین آن‌ ها شامل موارد زیر است:

• ظرفیت تولید ازن: دستگاه‌ های با ظرفیت بالاتر معمولاً قیمت بیشتری دارند.
• کیفیت قطعات و فناوری تولید: دستگاه‌ های پیشرفته با متریال مقاوم و تکنولوژی‌ های جدیدتر قیمت بالاتری دارند.
• برند و کشور سازنده: برندهای معتبر بین‌ المللی و تولید کنندگان داخلی با کیفیت بالا ممکن است قیمت‌ های متفاوتی ارائه دهند.
• ویژگی‌ های اضافی: امکاناتی مانند سنسور کنترل ازن، نمایشگر دیجیتال و سیستم‌ های حفاظتی روی قیمت تأثیرگذار هستند.

خرید ازن ژنراتور از تولید کننده معتبر

اگر به دنبال یک تولید کننده معتبر ازن ژنراتور صنعتی هستید، شرکت مهندسی آب سازه یکی از بهترین گزینه‌ ها در بازار است. این دستگاه‌ ها به عنوان یک سیستم مستقل برای حذف باکتری‌ ها و بو از آب عمل کرده و از روش اختلاط مؤثر استفاده می‌ کنند که موجب تماس 99٪ مولکول‌ های ازن با جریان فاضلاب می‌ شود. تحقیقات نشان داده‌ اند که این سیستم‌ ها 3000 برابر سریع‌ تر از کلر ضد عفونی می‌ کنند. ازن ژنراتور های تولید شده توسط آب سازه در ابعاد مختلف و متناسب با انواع دوزینگ پمپ‌ ها طراحی و تولید می‌ شوند. لیست قیمت ازن ژنراتور برای بهمن سال 1403 در دسترس است، اما برای دریافت قیمت‌ های به‌ روز و مشاوره رایگان، با کارشناسان آب سازه تماس بگیرید و اطلاعات دقیق‌ تری دریافت کنید.

لیست قیمت پکیج تزریق ازن

گالری تصاویر ازن ژنراتورهای ساخته شده در کارخانه شرکت آب سازه

استفاده از ازن به جای کلر

در بسیاری از دستگاه های تصفیه آب و فاضلاب، برای فرآیند تصفیه شیمیایی از کلر برای ضدعفونی و از بین بردن باکتری ها و مواد معدنی و فلزات استفاده می شود. با وجود تمام مزایایی که کلر به همراه دارد، به چند دلیل مهم نقش ازن در تصفیه فاضلاب و آب بیشتر می باشد که عبارتند از:

• برخلاف کلر، استفاده از ازن در تصفیه خانه موجب تولید مواد مضر مانند تری هالومتان نخواهد شد
• طبق تحقیقات صورت گرفته قدرت میکروب زدایی ازن 20-30 مرتبه بیشتر از کلر می باشد.
• خاصیت اکسید کنندگی عناصر مختلف مانند آهن و منگنز در ازن بیشتر از کلر می باشد.
• لخته سازی ازن نسبت به کلر بالاتر می باشد.
• ناپایداری ازن بیشتر از کلر می باشد. به همین دلیل ذخیره سازی ازن نسبت به کلر سخت تر می باشد و باید سریعا پس از تولید مصرف گردد.

ازن چیست؟

ازن مولکولی است با ۳ اتم اکسیژن، گازی آبی رنگ و با بویی زننده که به دلیل داشتن قابلیت اکسیدکنندگی قوی به صورت یک ضدعفونی کننده در فرایند تصفیه آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. خاصیت گندزدایی و ضدعفونی کنندگی ازن بسیار بیشتر از کلر، دی اکسید کلر، کلروآمین ها و سایر ضدعفونی کننده ها می باشد که به همین دلیل نابود کننده بسیاری از باکتری ها، ویروس ها، تخم ها و کیست های انگلی می باشد که بسته به نوع صنعت و ترکیبات فاضلاب، نقش های مختلفی را ایفاد می کند.

ازن کمک می کند تا مواد مضر، رنگ، بو و میکروارگانیسم ها مستقیما و بدون ایجاد محصولات جانبی مضر یا مواد باقی مانده نابود شوند. عدم توانایی کلر در حذف کامل آلودگی های میکروبی، تغییر در کیفیت آب و اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از استفاده از کلر، موجب شد تا استفاده از گاز ازن بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

پایه ی تولید ازن، هوا بوده به طوری که از یک منبع انرژی جهت تجزیه‌ی مولکول های اکسیژن (O2) به اتم های اکسیژن (O) استفاده می شود که این اتم های اکسیژن طی برخورد با یکدیگر و واکنش با مولکول های اکسیژن، ازن را بوجود می آورند. نکته قابل توجه در رابطه با ازن این است که این مولکول بعد از تاثیرگذاری هیچ ردی از خود بر جای نمی گذارد و به سرعت به اکسیژن دو اتمی تبدیل شده و مجدد به هوا بر می گردد.

ازن گازی با چگالی 1.5 برابر اكسيژن كه يكی از اشكال آلوتروپ اكسيژن است و گازی سمی و دارای نقطه جوش -112 درجه سانتيگراد و بسيار ناپايدار است. اين گاز در فاز گازی پايدارتر از حالت مايع است در حالت گازی بی رنگ و بی بو است و در حالت مايع به صورت آبی تيره ديده می شود.

نقش ازن در تصفيه آب و پساب به عنوان يك عامل اكسيد كننده و يك تركيب ميكروب كش حائز اهميت بوده و در محيط آبي خصوصيات مشابهي با كلر دارد . از اينرو اين دو ماده بعنوان رقيب يكديگر ودر مواردي مكمل يكديگر مطرح مي باشند.

تاریخچه استفاده از گاز ازن

استفاده از گاز ازن دارای سابقه يك قرن می باشد كه اولين بار در سال 1840 توسط اچونبين از الكتروليز اسيد سلفوريك كشف شد. برای اولين بار در سال 1886 در گندزدايی آب توسط مارتينس به کار  گرفته شد. تا قبل جنگ جهانی اول كه گاز كلر به صورت انبوه ساخته نشده و خواص بيوشيميايی و شيميايی آن مورد مطالعه قرار نگرفته بود ازن در تصفيه پساب ها كاربرد خود را نشان داده بود. اما با حضور گاز كلر و ارزان بودن و تهيه ساده آن نسبت به كلر كاربرد ازن كاهش يافت.

در دهه 80 ميلادی متوجه شدند كه وجود گاز كلر تركيبات زنجيری را به تركيبات حلقوی تبديل میكند با بروز اين مشكل توجه دوباره به ازن جلب شد و كاربرد مطمئن آن سبب گرديد كه در دهه 80 كاربردهای ديگر اين گاز مشخص شد كه می توان از آن برای اكسيداسيون آهن و منگنز موجود در آب كه عناصر بسيار خطرناكی در آبهای آشاميدنی هستند به كار رود.

عوامل موثر بر عملکرد ضد عفونی با گاز ازن

فاکتورهای متعددی بر فرآیند گندزدایی و عملکرد این مواد تاثیر می گذارند که مهمترین آن ها عبارتند از:

• زمان تماس
• غلظت یا دز ماده گند زدا
• دمای فاضلاب: با تغییر دمای فاضلاب سرعت گند زدایی تغییر می کند.
• pH فاضلاب : ازن در pH بالاتر سریع تر تجزیه می شود. در واقع افزایش  pH باعث کاهش ازن باقیمانده برای گند زدایی می شود.
• غلظت مواد جامد معلق: مواد معلق برای باکتری ها مانند پناهگاه عمل می کنند و می توانند ازن مورد نیاز را افزایش دهند.
• شدت و نحوه اختلاط: نوع ارگانیزم : تاثیر ازن بر باکتری ها متفاوت است. معمولا ویروس ها نسبت به باکتری ها مقاومت بیشتری در مقابل گند زدایی ازن دارند.

سایر خصوصیات ازن با فاضلاب

بسیاری از اجزای فاضلاب با ازن واکنش می دهند. بنابراین ازن به کار رفته بایستی به گونه ای تنظیم شود که باقیمانده ازن در دسترس برای گندزدایی کافی باشد. ترکیبات آلی و غیرآلی می توانند مقدار ازن مورد نیاز را افزایش دهند. ترکیبات احیا شده ی غیرآلی مانند نیتریت، سولفید، آهن و منگنز توسط ازن اکسید می شوند. اثر رنگ و مواد آلی که معمولا به صورت BOD و COD اندازه گیری می شود بر گند زدایی ازن متفاوت است.

سوالات متداول ازن ژنراتور